Carmina

Textus:

Walahfridi Strabi carmina

in: Monumenta Germaniae Historica 5, 1

Poetae Latini aevi Carolini II

ed. E. Dümmler, Berlin 1884

_______________________________________________________________________

Versus in laude felicis Augiae

Versus in persona cuiusdam monachi ad abbatem suum

Versus ad Iudith Augustam

Versus ad Iudith Augustam de quodam somnio

Ad Iudith imperatricem

Ad amicum

Gotesscalcho monacho, qui et Fulgentius

Versus in laude felicis Augiae

Metrum saphicum

(MGH, Poetae II, 412 sq.)

1.

Musa, nostrum, plan-   ge, soror, dolorem,

Pande de nostro   miserum recessum

Heu solo, quem con-   tinuo pudenda

       Pressit egestas.

2.

Nam miser pectus   sapiens habere

Quaero, quam ob causam   patriam relinquo,

Et malis tactus   variis, perosus

       Plango colonus.

3.

Nulla solatur   pietas docentum,

Nec bonus quisquam   refovet magister,

Sola sustentant   alimenta corpus

       Vile ciborum.

4.

Frigus invadit   grave nuditatem,

Non calent palmae,   pedibus retracta

Stat cutis, vultus   hiemem pavescit

       valde severam.

5.

In domo frigus   patior nivale

Non iuvat cerni   gelidum cubile

Nec foris lecto-   ve calens repertam

       Prendo quietem.

6.

Si tamen nostram   veneranda mentem

Possidens pruden-   tia contineret

Parte vel parva,   ingenii calore

       Tutior essem.

7.

Heu pater, si so-   lus adesse posses,

Quem sequens terrae   petii remota,

Credo nil laesis-   se tui misellum

       Pectus alumni.

8.

Ecce prorumpunt   lacrimae, recordor,

Quam bona dudum   fruerer quiete,

Cum daret felix   mihimet pusillum

       Augia tectum.

9.

Sancta sis semper   nimiumque cara

Mater, ex sanctis   cuneis dicata,

Laude, profectu,   meritis, honore,

       Insula felix.

Imagines: O. Braasch et Landesmedienzentrum Bad.-Württ. Nr.12368

10.

Nunc item sanctam   liceat vocare,

Qua Dei matris   colitur patenter

Cultus, ut laeti   merito sonemus,

       Insula felix.

11.

Tu licet cinga-   ris aquis profundis,

Es tamen firmis-   sima caritate,

Quae sacra in cunctos   documenta spargis,

       Insula felix.

12.

Te quidem semper   cupiens videre,

Per dies noctes-   que tui recordor,

Cuncta quae nobis   bona ferre gestis,

       Insula felix.

13.

Nunc valens crescas,   valeas vigendo,

Ut voluntatem   Domini sequendo

Cum tuis natis   pariter voceris

       Augia felix!

14.

Donet hoc Christi   pietas tonantis,

Ut locis gaude-   re tuis reductus

Ordiar dicens:   «Vale, gloriosa

       Mater, in aevum!»

15.

Christe, rex regum,   Dominus potentum,

Qui patris pruden-   tia nominaris,

Nostra digneris   refovere corda

       Dogmate vitae!

16.

Da, precor, vitae   spatium, redemptor,

Donec optatos   patriae regressus

In sinus Christi   celebrare laudis

       Munera possim!

17.

Gratias summo   canimus parenti,

Prole coniuncta   patulo favore,

Spiritu virtu-   te pari regente

       Tempora saecli.   Amen.

Versus in persona cuiusdam

monachi ad abbatem suum

(MGH, Poetae II, 362)

Suscipe clementer paucos, pater optime, versus,

       Suscipe vota precum, conspice maestum animum!

Qui geris ecce vicem Chrisri pietate magistra,

       Te credo esse pium de pietate Dei.

5

Numquam me similis stravit tetigitque procella,

       Cuius ad incursum tam cito deficerem,

Quam me vestra quatit fictis suspitio rebus,

       Qua, miser ut timeo, nec fuga nantis erit.

Si tamen ad ventum licuisset flectere remum,

10

       Securo eximerem pectore me pelago.

Idque rogo summe rogitans per numina summi

       Iam me mundari vel patere esse reum.

Mitius expelli ferrem de sorte meorum

       Iram quam vestram hoc meruisse modo.

15

Da veniam dictis solito potioribus istis!

       Ecce necesse mihi sic, pater alme, fuit.

Versus ad Iudith Augustam

(MGH, Poetae II, 382)

 

Multa quidem veniunt meritis non debita nostris

       Quae probitate sua nos hilarare queant;

Pauca sinisterius torquent tamen obvia flatum,

       Quis aliquot vobis me reticente patent.

5

Non horum extremum est, quod nullis iussio memet

       Vestra ligat causis, ni quod adesse datur.

Non faciem video, non haurio verba, sed inter

       Spem dubito atque metum, displiceam an placeam.

Conscia corda tamen fidei votique fidelis

10

       Non desperare me meliora docent.

Sufficiat praefixa fides, orabo, quod ipse

       Hactenus orabam, quaeque petenda reor,

Vita, praesidio, pace et solamine Christi

       Vos vestrosque simul tempus in omne frui,

15

Proxima sanctorum quod nos per festa dierum

       Plenius acturos credimus et volumus.

Versus ad Iudith Augustam

de quodam somnio

(MGH, Poetae II, 379sq.)

Temporis infausta sub potestate dolendi

Dum fraudis commenta pios populumque patremque

Opprimerent sanctamque fidem delere pararent

Proscriptam exiliis, odio, vi, carcere, ferro,

5

Tunc iacuere boni nebula meroris opaci

Solaque per gremium regni nutantis ineptos

Perfidia exeruit fervore tyrannidis ausus.

Dum mihi sollicito et recti pro parte gementi

Saepius ingentes fluxere in pectora curae,

10

Nec requies praesaga mihi per somnia, donec

Haud dubia virtute Deus, prisci atra timoris

Nubila decutiens, nitidum sperare serenum

Edocuit, tenebris dum nox includeret altis

Pallida, quod terram et longum quod inane vocamus.

15

Dum sopor internis animalia fessa medullis

Solvit et angores longi curasque diei

Munere divino, moderamine temperat aequo,

Visa libri series coram pulcherrima longi

Ante meos vultus, metricis qui versibus omnem

20

Rite superficiem gestabat in ordine plenam.

Dumque avidus rerum cautus per singula lector

Irem, animadverti seriem de casibus ipsam

Et regni et regis textu resonare pedestri.

Caesaris hic nomen quadam sub imagine versum

25

Proque sacro semper Ludowici Equitatius illic

Nomine scriptus erat neque me cognominis huius

Turbabat novitas, cum causa videlicet ipsa

Personam exprimeret, notis notissima gestis.

Namque legebatur geminae discessio fraudis,

30

Impietas raptusque duplex, patientia victrix,

Rectoris rerumque decus reparabile semper.

Cumque oculi, sensus, aures atque intima cordis

Antra siti arderent relegendo sive legendo,

Frater ab aspectu librum, miracula cuius

35

Praebuit, eripiens memori superaddidit ore:

«Tristior ex oculis humor, quam tota decebat

Pectora non longae passuri damna ruinae».

Evigilans pariterque volens retinere, quod hausi,

Vix versus in fine duos et nomen adauctum

40

Mente recordabar reliquorum oblivia passus.

Nominis auspicio pacis spem protinus auxi:

Veloces virtutis opes Equitatius ille

Portendebat idemque sequens assertio firmat,

Tristari nimium tolerantem pondera dura

45

Non debere citos facturum in laete recursus.

Haec ego cum videam factis impleta, quid ultra

Occulerem? Placuit vobis offerre probanda,

Quae nobis longi nutribant gaudia voti.

Augustae pauper decies dat munera quina

50

Strabo petens veniam, signat quam calculus idem.

Ad Iudith imperatricem

(MGH, Poetae II, 382)

Omnia qui solus rerum secreta tuetur,

Praemia qui fidei devotis mentibus offert,

Illius arbitrio factum nutuque fatebor,

Ut, qui corde humili vobis fidissimus esse

5

Iam pridem statui, tandem quo nescio casu,

Servitio attraherer vestro prolisque beatae,

Quam vestris regnique simul profectibus huius

Alma dei pietas concessit surgere magni.

Vos vestrosque dei semper miserata potestas

10

Protegat, exaltet, firmet, regat, armet, adornet!

Augustae haec humilis mittit munuscula Strabus,

Pignora multorum domino transmissa sequestro.

          Pacis amatrix,

          Lucis amica,

15

          Quae bona cuncta

          Mente tueris,

          Haec mea clemens

          Percipe scripta!

Ad amicum

(MGH, Poetae II, 403)

Cum splendor lunae fulgescat ab aethere purae,

Tu sta sub divo cernens speculamine miro,

Qualiter ex luna splendescat lampade pura

Et splendore suo caros amplectitur uno

5

Corpore divisos, sed mentis amore ligatos.

Si facies faciem spectare nequivit amantem,

Hoc saltim nobis lumen sit pignus amoris!

Hos tibi versiculos fidus transmisit amicus;

Si de parte tua fidei stat fixa catena,

10

Nunc precor, ut valeas felix per saecula cuncta.

Gotesscalcho monacho,

qui et Fulgentius

(MGH, Poetae II, 362 sq.)

I

Velox Calliope, viam frequenta,

Qua Fulgentius invenitur; illum

Post cunabula longius meantem

Quaesisti, dubiam secuta famam.

5

Interdum vaga perstrepebat illum

Romana positum ferens in urbe,

Devoto extera cogitare corda

Gratis exiliis adire rura.

Tandem quaere suo loco reductum

10

Et dic: «Semper ave valeque multum!

Cui quondam dederas honore nomen

Ductum, dirigit hic tibi salutem.»

II

Dulcia cum nostros sancti natalis amores

Iam propius tractis complerent gaudia votis,

Addita sunt fastis Fulgenti dona secundi,

Quod tua suspensis ingessit epistola nobis.

5

Ut requies lasso, sitienti ut dulcis aquae fons,

Lac maternum agnis, pluvia ut squalentibus arvis,

Carcere constrictis ut lucis vena diurnae, -

Sic optata palatinas mihi metra tuapte

Scripta manu nebulas vero pepulere nitore.

10

Sed quia lucifluo succedunt saepe sereno

Nubila, non aliter turbant mea gaudia Chauri,

Dum tua scripta sonant, bene me te posse carere

Ad faciem quantum, cum sit mihi testis in imo

Pectore, spes ardens a te me plurima velle

15

Lucrari lucisque tuae consortia ferre,

Te quoque sit certum, multis testantibus, et me

Atque alios exemplorum verbique lucerna

Instruere et sapidis infundere posse salivis.

Est aliud maiore mihi maerore gemendum,

20

Quod cum vita tibi potior sit lege Lygurgi,

Solus in accepto recubes non prodigus auro

Commissumque premant sudaria nexa talentum.

Atqui in pauperie, passa est quam nostra iuventus,

Non talem te, care, habui, minus atque benignum

25

Expertus non sum, fuerat quam cura petentum.

Cur modo divitiis mordax testetur in amplis

Fama tuam, miror, celare peculia dextram,

Quae pater usuris clemens augenda reliquit.

Sol radios nec luna suos caeco invidet orbi,

30

Imber in arva cadit subiecta, fluuntque volentes

More suo fluvii, partum trahit aera mundus,

Gramina fert tellus, foliis et fructibus arbor

Sponte revestitur, lac manat ab ubere matrum,

Ipse deus sine dat cunctis discrimine lucem

35

Et pluvias operisque sui iubet ire sequaces.

Quis mihi persuasit sacra munera corde tenaci

Obstruere, auctore nisi qui contraria sentit?

Quin potius, monuit sancti quod pagina Pauli,

Servemus, bona quae subsunt operemur ad omnes,

40

Sed magis in sanctos, quos vita domestica nutrit.

Ergo, pater fraterque, meae pars unica mentis,

Noluerim, mea dicta putes lacerare volentis,

Sed tua nolentis reticere pericula, si quid

mens mea scit poteritque fidem servare fideli.

45

Non tibi talis ero, qualem meminere Philippum

Fraude in amicitiae per prisca volumina fasti.

Sis mihi, quam merui, longe, rogo, maior amicus;

Quantus sum tibi, tantus ero; rescribe per istum

Pacis amatorem nostrae fidumque sequestrum

50

Proque rogante ora, ne turbine raptus iniquo

Non meminisse tui queat. Hinc in saecla valeto!